Hayatınızı Kolaylaştıracak Bazı Linux Komutları

Giriş

Kendi aldığım eğitimlerden derlediğim bazı notlarım mevcuttu. Bunların kendi lokalimde kalıp herhangi bir işe yaramamasından ziyade insanlarla paylaşayım, belki işine yarayacak olanlar olur düşüncesiyle bu notlarımı buradan yayınlama kararı aldım. Linux öğrenirken temel komutlar ve kabuk erişimi hakkında bilgi edinmek önemlidir. Bu ders notları, Linux’un RedHat dağıtımı temel komutlarına, kabuk erişimine ve diğer önemli konulara odaklanmaktadır.

Temel Komutlar ve Kabuk Erişimi

Hostnamectl

Bu komut, işletim sistemi ve çekirdek sürümünü gösterir.

DNS ve Yönlendirme

/etc/resolve.conf, netstat -rn, veya ip r komutları, DNS yapılandırması ve yönlendirme hakkında bilgi sağlar. Buraya istediğiniz bir “nameserver” IP’sini ekleyebilirsiniz.

Sistem İzleme

top komutu, CPU ve bellek kullanımını anlık olarak izler.

Zaman ve Tarih

date ve cal komutları, zamanı ve tarihi gösterir.

Dosya Arama

find ve grep komutları, dosyalarda arama yapmanıza yardımcı olur.

Dizin Bilgisi

pwd komutu, bulunduğunuz dizini gösterir.

Disk Bilgisi

lsblk komutu, disk ve bölümleri listeleyebilir.

Disk Kullanımı

• df -h komutu, disk kullanımını insan tarafından okunabilir bir biçimde gösterir.
• du -sh [dizin], belirli bir dizinin dosya boyutunu görüntüler.

Bellek Kullanımı

free -h: Bellek kullanımını insan tarafından okunabilir bir biçimde gösterir.

free -m: Bellek kullanımını megabayt cinsinden gösterir.

Dosya ve Dizin İşlemleri

ls -F komutu, listelenen öğelerin türünü gösterir.

file [DOSYA], dosyanın türünü belirler.

mkdir -p, iç içe dizinler oluşturmayı kolaylaştırır.

Sistem Bilgisi

uname -r, sadece çekirdek sürümünü gösterir.

lscpu, CPU bilgilerini gösterir.

Dosya İçeriği Sayma

wc -l, bir dosyanın içinde kaç satır olduğunu sayar.

Alias

AliasÇalıştırmak istediğiniz komutlara “kısaltma” veya “alias” atayarak işlemleri basitleştirebilirsiniz.

alias

unalias, varolan alias'ları kaldırır.

Kullanıcı ve Grup İşlemleri

• Kullanıcı ve grup işlemleri, sistem yönetimi için önemlidir. İşte bazı temel komutlar:
• useradd: Kullanıcı eklemek için kullanılır.
• groupadd: Yeni grup oluşturur.
• usermod -aG [GRUP] [KULLANICI]: Bir kullanıcıyı belirli bir gruba ekler.

Kullanıcı ve Oturum Bilgisi

who, sistemde oturum açmış kullanıcıları listeler.

Dosya ve Log İzleme

tail -f, bir dosyayı canlı olarak izler.

Son Oturum Kayıtları

last, Oturum açmış kullanıcıları ve oturum kapanışlarını gösterir.

Sistem Günlükleri

Sistem günlükleri, sistem olaylarını kaydeder. Özellikle önemli olanlar şunlardır:

journalctl, sistem günlüklerini okumak için kullanılır.

journalctl -p err, sadece hataları gösterir.

Yazılım Yönetimi

Yazılım yönetimi, yeni yazılım paketlerini yükleme ve mevcut paketleri güncelleme işlemlerini içerir. Linux’ta yazılım yönetimi için farklı komutlar kullanılabilir.

rpm, Red Hat tabanlı sistemlerde kullanılan bir paket yöneticisidir.

yum, paketleri yönetmek ve yüklemek için kullanılır.

Dizin İzinleri

Linux’ta dosya ve dizin izinleri, güvenlik açısından önemlidir. İşte temel izinler ve kullanılan komutlar:

chmod, Dosya ve dizin izinlerini değiştirmek için kullanılır.

Disk Bölütleme

Disk bölütleme, depolama alanını düzenlemek için önemlidir. İşte disk bölütlemeyle ilgili temel komutlar:

fdisk, disk bölütleme işlemi için kullanılır.

mkfs, yeni dosya sistemi oluşturmak için kullanılır.

Sistem Günlük Dosyaları

Sistem günlük dosyaları, sistem olaylarını ve hataları kaydeder. Önemli olanlar şunlardır:

/etc/rsyslog.conf, sistem günlükleri yapılandırma dosyasıdır.

/var/log/messages, önemli günlük dosyalarından biridir.

Yazılım Yönetimi

Yazılım yönetimi, yeni yazılım paketlerini yüklemek ve mevcut paketleri güncellemek için kullanılır. Linux’ta yazılım yönetimi için farklı komutlar kullanılabilir.

rpm, Red Hat tabanlı sistemlerde kullanılan bir paket yöneticisidir.

Sonuç

Genel olarak bu ders notları, Linux öğrenmeye başlarken temel komutlar, kabuk erişimi ve diğer önemli konular hakkında bilgi edinmek isteyenler için faydalı olabilir.

Linux sistem yönetimi hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, ilgili komutların man(manual) sayfalarına başvurabilirsiniz.